به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، هنگامی که شبکه های خارجی به خصوص بنگاه سخن پراکنی بریتانیا (BBC) در اول جولای 2012 از آغاز تحریم های نفتی ایران سخن می گفتند، از این بابت خوشحال بودند که روسای 28 کشور اروپایی دور هم جمع شده اند و ضربه ای مهلک به ایران زده اند و کاری کرده اند که ایران نتواند روی پای خود بیاستد.

آن روزها که این شبکه ها به رقص و پایکوبی مشغول بودند و هر ساعت خبرهای تازه ای از ابعاد تحریم نفتی ایران را رو می کردند، به فکرشان هم خطور نمی کرد که ایران بتواند این تحریم ها را دور بزند و خودشان روزی نظاره گر این باشند که در این دام گرفتار شوند.

هم اکنون که 4 ماه از آن زمان می گذرد، با نگاهی به موضوعاتی که در این مدت گذشته است و با استناد به مدارک موجود مدعی هستیم که بزرگترین ضرر کننده تحریم های نفتی خود 28 کشور امضا کننده مصوبه تحریم نفتی ایران هستند.

موضوعاتی مانند افزایش قیمت نفت ایران پس از اعمال تحریم ها، کاهش سود و حتی ضرر دهی شرکتهای نفتی بین المللی وابسته به صنعت نفت ایران، افزایش توان ساخت تجهیزات نفتی در داخل کشور و مواردی از این دست که در زیر به تفصیل در مورد هر کدام مستنداتی منتشر می شود.

#‌ افزایش قیمت نفت ایران در تابستان

همه ساله در فصول گرم سال موعد تعمیرات پالایشگاه ها فرا می رسد و به همین دلیل با کاهش تقاضای جهانی نفت مواجه می شویم که مهمترین تبعات ناشی از این کاهش تقاضا کاهش جهانی قیمت نفت است. به طوری که قیمت نفت در تابستان معمولا کمترین قیمت های طول یک سال را تجربه می کند و به زیر 100 دلار نیز می رسد.

اما نکته جالب توجه این است که در تابستان گذشته اگرچه قیمت نفت با همان کاهش مواجه شده بود ولی با تدابیری که مسئولان نفتی ایران اندیشیدند از جمله تقاضا برای تشکیل جلسه فوق العاده اوپک و یا حتی پیشنهاد برای کاهش تولید نفت اوپک موجب شد تا قیمت هر بشکه نفت اوپک دوباره به بالای 100 دلار برسد و دیگر به پایین 100 دلار نیاید به طوری که در اوج فصل تابستان قیمت نفت ایران به 110 دلار و حتی بالاتر از آن نیز برسد.

# بازگشت صادرات نفت ایران به سطح قبل از تحریم

در طول مدتی که از تحریم نفتی ایران می گذرد یکی از دغدغه های مهم و اصلی مسئولان وزارت نفت این مسئله بود که ایران با کاهش فروش نفت مواجه نشود.

نباید از حق گذشت از زمانی که تحریم های نفتی تحمیلی بر ایران آغاز شد مقداری با کاهش فروش نفت مواجه شدیم اما با درایت مسئولان صنعت نفت براین مشکل نیز فائق آمدیم و با تشکیل یک تیم ویژه فروش در صنعت نفت توانستیم حجم فروش نفت را روز به روز افزایش دهیم به طوری که شبکه ها و رسانه های خارجی از این بابت ناراحت بودند،که می توان این ناراحتی را از نوع انتشار اخبارشان متوجه شد.

به عنوان مثال خبرگزاری رویترز بارها در ذیل اخباری اعلام کرد توان فروش نفت ایران پس از اعمال تحریم ها افزایش یافته است.

حتی این خبرگزاری در خبری اعلام کرد، ایران توانسته فروش نفت خود را با اعمال تحریم های نفتی دوباره افزایش داده و به پیش از تحریم های نفتی برساند به طوری که گویا اصلا تحریمی براین کشور اعمال نشده است.

# خروج 19 کشور از فهرست تحریم نفتی ایران

یکی از مواردی که رسانه های خارجی و از جمله BBC بارها به آن اعتراض کردند این مسئله بود این چه تحریمی است که بارها از سوی آمریکا فهرستی اعلام می شود و در آن اسامی کشور و یا شرکتهایی اعلام می شود که از تحریم نفتی ایران خارج می شوند.

به عنوان مثال کشورهایی مانند چین، کره جنوبی، هند، آفریقای جنوبی، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، یونان و چندین کشور دیگر از فهرست تحریم نفتی ایران خارج شده اند، کشورهایی که خودشان تصویب کننده این تحریم نفتی بودند.

حتما این موضوع را نیز اخیرا در خبرها شنیده اید که آمریکا برای یک مدت 6 ماهه دیگر به این فهرست فرصت داد تا از ایران نفت خریداری کنند.

یکی از مواردی که باید در این زمینه یادآور شد این موضوع است که حتما مسئولان کشورهای اروپایی این موضوع را نمی دانستند که هر پالایشگاه با یک درجه سنگینی و یا سبکی نفت (API) احداث می شود و پس از ساخت نمی توان از نفت کشور دیگری استفاده کرد زیرا ضررهای جبران ناپذیری را به تاسیسات نفتی وارد می کند.

حال اگر برخی از کشورها مدعی هستند که می توانند جبران کمبود نفت ایران را در بازار کنند و هر چه مقدار بازار می خواهد نفت تولید کنند این موضوع را بدانند که نفت تولیدی آنها نمی تواند درمان کننده درد بازار نفت باشد.

# ساخت تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت در داخل کشور

یکی دیگر از مواردی که تحریم کنندگان نفت ایران به گمانشان می توانستند صنعت نفت ایران را از این طریق تحت فشار قراردهند عدم فروش تجهیزات نفتی مورد نیاز صنعت نفت ایران بود تا بتوانند کار تولید نفت وگاز را با مشکل مواجه کنند.

ولی باید گفت این موضوع موجب شکوفایی فکرهای خلاق متخصصین و مهندسین صنعت نفت ایران شد زیرا توانستند روی پای خود بیاستند و تجهیزات مورد نیاز را در داخل کشور تامین کنند.

هم اکنون بیش از 60 درصد از تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت و گاز در داخل کشور تولید می شود که علاوه بر افزایش کمیت، روی کیفیت تجهیزات نیز کار می شود تا بتوان هر روز کیفیت این تجهیزات داخلی را نیز افزایش داد.

براساس قانون برنامه پنجم توسعه، ایران باید بیش از 95 درصد از تجهیزات مورد نیاز خود را در صنعت نفت در داخل کشور تولید کند و علاوه بر صادر کننده نفت خام به سمت صادرات تجهیزات نفتی و خدمات فنی و مهندسی نیز روی آورد.

هم اکنون قدم های خوبی نیز برای صادرات خدمات فنی و مهندسی برداشته شده است و مهندسین ایرانی توانسته اند در برخی از کشورهای آمریکایی و آسیایی کار توسعه میادین نفتی را به بهترین شکل انجام دهند. 

# صادرات نفت با بیمه و نفتکش های ایرانی

بعد از اعمال تحریم های نفتی بر ایران یکی از مشکلاتی که گریبان گیر صنعت نفت ایران شد عدم ارائه خدمات بیمه ای بر نفتکش های ایرانی از سوی کشورهای خارجی بود زیرا یکی از مفادی که در مصوبه تحریم نفتی علیه ایران آمده بود عدم پوشش بیمه کشتی های نفتکش ایرانی است.

پس از آن به دلیل بالارفتن ریسک پوشش بیمه نفتکش های ایرانی هیچ شرکت بیمه ای خارجی نفتکش های ایرانی را بیمه نکرد اما پس از این موضوع مدیران شرکت های بیمه داخلی خودشان وارد عمل شدند به طوری که هم اکنون نفت ایران توسط نفتکش های ایرانی و با پوشش بیمه شرکت های داخلی در آبهای دریاهای ازاد حرکت می کنند و نفت تولیدی ایران را به مقاصد مختلف حمل می کنند به طوری که دیگر احتیاجی به شرکت های بیمه ای خارجی نیست.

همه این موارد و حتی مواردی از این دست که در این گزارش بیان نشدند مانند اظهار نظرهای مختلف کارشناسان خارجی نشان دهنده شکست تحریم نفتی ایران است اما با کمی تامل و رسیدن فصل سرما و به تبع آن افزایش تقاضا نسبت به عرضه و بالارفتن قیمت نفت ایران رویکرد تازه ای از شکست تحریم نفتی ایران نمایان می شود.