بین الملل > خاورمیانه  - تحرکات امروز مصری ها، خواسته های 40 سالۀ آنهاست که امروز آنان را به خیابان کشانده است و اسراییل نیز باید این موقعیت را درک کند.

زهرا خدایی

ماجرا از کشته شدن 5 سرباز مصری در مرز اسراییل و مصر آغاز شد و متعاقب آن تظاهرات و اعتصابات مصری ها در اعتراض به این اقدام اسراییل و کم توجهی دولت انتقالی به خواست مردم سبب شد تا مصری ها خود وارد صحنۀ عمل شوند و پاسخ گستاخی اسراییلی ها را بدهند. هرچند در حملۀ مصری ها به سفارت اسراییل، بیش از همه مصریها خسارات جانی و مالی را متحمل شدند اما این واقعه و در مجموع فضای موجود در خاورمیانه ثابت کرد که اسراییل دیگر همچون گذشته مصونیت ندارد و نمی تواند همچون گذشته در زیر چتر حمایتی قدرتهای فرامنطقه ای، دست به رفتارهای خودسرانه بزند.

خبر برای تجزیه و تحلیل اقدام مصری ها در حمله به سفارت اسراییل در قاهره و پیامدهای آن به سراغ برخی از کارشناسان خاورمیانه رفته و نظر آنها را جویا شده است که در ذیل مشروح آن را می خوانید.  

جعفر قنادباشی(کارشناس شمال آفریقا)- حمله به سفارت واقعه بسیاری مهم بود که پیامدهای آن قطعا نمی تواند مقطعی باشد. این اقدام مصری ها سرآغاز فصل جدیدی در خاورمیانه است. تصرف سفارت رژیم صهیونیستی در واقع به معنای پایان روند کوشش های دو دهۀ گذشته غرب برای عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی و پایان تلاش آنان برای به رسمیت شناختن آن به عنوان رژیم سیاسی در منطقه بود. همانطور که در جریانیم حمله به سفارت اسراییل ازسوی یک جریان و یا گروه خاصی نبوده بلکه اقدامی مردمی از سوی همۀ مصری ها بود و آنها خواست دیرینۀ خود را که سه دهه از سوی مبارک سرکوب شده بود را اجرا کردند و روابط تحمیل شده از سوی رژیم سابق را با دستان خود قطع کردند.

رژیم صهیونیستی در طی چند دهۀ گذشته قاهره را به رهبر جبهۀ سازش تبدیل کرده بود و سعی می کرد سایر پایتخت های عربی از قاهره الگو بگیرن. اما این الگو نه تنها امروز تخریب شده بلکه به الکوی مخالفت با رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. این به معنی پیوستن مجدد مردم مصر به صحنۀ مبارزه با رژیم صهیونیستی و الحاق این کشور به جبهۀ مقاومت و ایستادگی است. جهان اسلام بدون اغراق هم اکنون وارد عرصه مبارزه جدی مردمی با اسراییل شده است.

تصرف لانۀ جاسوسی اسراییل در مصر بیانگر میزان بالای پتانسیل گرایشات ضدصهیونیستی در مصر است. کمااینکه در جریان اخیر بالاترین میزان بازدارندگی از سوی نیروهای امنیتی صورت گرفت تا سفارت سقوط نکند، اما با این حال تلاش آنها با شکست مواجه شد.

این احتمال وجود دارد که این شیوه الگویی برای سایر کشورهای منطقه شود. کمااینکه در گذشته بسیاری از کشورها از جمله موریتانی، ونزوئلا و اکوادور روابط خود با رژیم صهیونیستی را به دلیل رفتار غیرانسانی این رژیم لغو کرده بودند. همۀ سفارت خانه های رژیم صهیونیستی در کل جهان از هم اکنون در معرض تهدید جدی است و این اقدام مصری ها می تواند خود به خود به آن شتاب دهد.

در ابعاد بین المللی نیز ممکن است سفارت های آمریکا و انگلیس و اسناد آنها در معرض تهدید قرار گیرد. در خبرها آمده بود که اسراییل مخالف تشکیل دولت فلسطینی در سازمان ملل است. همین مسئله می تواند شور و هیجانات ضدصهیونیستی را در اقصی نقاط جهان تشدید کند.

حسین رویوران(کارشناس خاورمیانه)- کشته شدن 5 سرباز مصری تبعات مهمی را برای اسراییل به همراه خواهد داشت. این فضا به شدت قابل تحریک است. همین اقدام گستاخانه اسراییل کافی بود که جرقه های حمله به سفارت زده شود. شرایط در منطقه تغییر کرده و رژیم های وابسته که جو را براساس خواست اسراییل آماده می کردند، تمام شده است.

اما حرکت مصری ها در حمله به سفارت اسراییل کاملا نمادین بود. ساختمان سفارت اسراییل در قاهره بیش از یک ماه از خالی از سکنه بوده و سفیر و دیپلمات ها از همان موقع مصر را ترک کرده اند. تقریبا طی یک ماه و اندی پیش هیچ رفت و آمدی در این سفارت صورت نگرفته است.

اما در هر حال حمله به سفارت اسراییل اتفاق مهمی است که  بیانگر جو ضداسراییلی موجود در مصر است. این اقدام ثابت کرد که کمپ دیوید به مردم تحمیل شده و از پایگاه اجتماعی برخوردار نبوده است. هم اکنون جو عمومی واجتماعی در اختیار مردم است و این جو نیز ضداسراییلی است .

شرایط ضداسراییلی در مصر به گونه ای است که اسراییل ناگزیر است آن را به نوعی در نظر بگیرد. اسراییلی ها نیز احساس کرده اند که نباید به نوعی تحریک آمیز برخورد کند. اگر در گذشته صدها مصری هم کشته می شد، هیچ اتفاق خاصی نمی افتاد اما الان اوضاع تغییر کرده و به خاطر کشته شدن حتی یک مصری ممکن است واکنش های جدی صورت گیرد. 

محمد ایرانی(سفیر اسبق ایران در اردن)- تا زمانی که دولت انتقالی در مصر به دولت ثابت تبدیل نشود و انتخابات آزاد درکشور برگزار نشود، تحولات سیال است و ثبات در آنجا برقرار نیست.  

در مقطع فعلی احتمالا دولت نظامی مصر تلاش می کند که روابط خود را با اسراییل حفظ کند اما در آینده دولت اصلی در این زمینه باید تصمیم بگیرد و به نظر می رسد که کاهش روابط میان دو کشور چندان پیش بینی نمی شود. صرفنظر مقامات مصری از عذرخواهی اسراییل در قضیه کشته شدن 5 سرباز مصری، از سرگیری مجدد انتقال گاز و... بیانگر آنست که مقامات مصری تمایل چندانی به کاهش سطح رابطه با اسراییل ندارند.

اما در صورتی که با انتخابات آزاد دولتی دمکراتیک روی کار بیاید، بدون شک روابط با اسراییل نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. چرا که فضای عمومی در مصر، ضداسراییلی است و دولت نیز باید به این احساسات توجه داشته باشد.تحرکات امروز مصری ها، خواسته های 40 سالۀ آنهاست که امروز آنان را به خیابان کشانده است و اسراییل نیز باید این موقعیت را درک کند.