امروزه با گسترش رسانه های جمعی و به لحظه بودن ارتباطات صوتی و تصویری در سطح عالم، بسیاری جوامع غربی برای رسیدن به اهداف مادی، سیاسی و فرهنگی خودشان از انواع و اقسام حربه ها بهره می برند که در این میان پدیده ای چون مد و مدگرایی از اهمیت خاصی برخوردار است. پس بر همین اساس است که عده ای تصور می کنند چون غربیان از پدیده مد و مدگرایی به شکل منفی و حتی مخرب آن استفاده می کنند بنابراین پدیده ای مثل مد و گرایش به پوشش ها و ظواهر خاص و به اصطلاح جدید، امری مذموم بوده و باید به شدت با آن مبارزه کرد تا جایی که در جامعه امر مد و مدگرایی به طور کامل ریشه کن شده و دیگر کسی هوس به مد افتادن به سرش نزند.

بی شک امر مد و به روز بودن ریشه در تغییر دارد یعنی انسان موجودی است که فطرتا به دنبال نوگرایی، نوخواهی و میل به زیبایی است. پس انسان را در طول سالیان متمادی در یک شکل و هیبت نگه داشتن امری سخت و حتی محال است. از طرفی تغییر در شکل ظاهری انسان بسیار سریع اتفاق می افتد و این تغییر سریع شکل و ظاهر انسان خود زمینه ساز تغییرات درونی شده و به تبع آن دگرگونی های فرهنگی را پدیدار می سازد.

حال با این اوصاف پرواضح است به دنبال پوشش نو بودن، شکل و ظاهری جدید داشتن و از همه مهم تر دگرگون کردن رفتارهای اجتماعی در نزد انسان امری دور از ذهن نیست و باید با آن کنار آمد. حال در این میان چه باید کرد و چه اصول و ضوابطی را رعایت کرد که پدیده ای به اسم نوگرایی تبدیل به امری مخرب نشود این مبحثی است که در ادامه به آن می پردازیم.

هر زمان سخن از مد به میان می آید ابتدا این تعریف در ذهنمان خطور می کند که مد یعنی تغییر دادن جنبه های مختلف زندگی چون نوع لباس پوشیدن و آرایش مو و همزمان با آن به سمت و سویی حرکت کردن و با اشکال مختلف اجتماعی تفاوت داشتن بعد در ادامه این مطلب به یادمان می آید آنچه خوب و زیبا و همه پسند است مد می باشد.

آنچه هم زشت، بدقواره و مورد تنفر دیگران است، دمده شده است. البته این نوع تعریف ناشی از دستاوردهای کشورهای غربی می باشد اما باید توجه کرد مد علاوه بر نوع پوشش و آرایش می تواند در جنبه های دیگر هم نمود داشته باشد. جنبه هایی چون طرز نشستن، صحبت کردن، راه رفتن، استفاده از وسایل زندگی و حتی نوع غذا خوردن. به عنوان مثال گاهی اوقات مشاهده می شود خوردن غذای آماده یا ساندویچ یا پیتزا در میان افراد یا خانواده ها آنچنان رایج می شود که رفته رفته تبدیل به مد شده و آن را نوعی شخصیت اجتماعی برای خود تلقی می کنند.
مد و نوجوانی

غافل از اینکه همین به مد افتادن و تقلید کورکورانه کردن از الگوهای غربی نتایج مخربی را در پی دارد. نتایجی که اغلب در بعد اثرات روحی و روانی خودشان را نشان می دهند، زیرا کسی که در منجلاب مد و مدگرایی افتاده و تمام زندگی و هستی اش را فدای آن کرده است از یک طرف دچار آشفتگی ذهنی شدیدی می شود چرا که هر روز و هر ساعت به سمت امری به اصطلاح مد شده می رود، بیم آن را دارد که آن امر از مد بیفتد و همین عدم اطمینان، افکار وی را آشفته می سازد.

از طرفی هم در همان فرد حس حسادت را تحریک و به دنبالش تقویت می کند و به نوعی او را دچار بیماری چشم و هم چشمی می کند تا مبادا در رقابت مد و مدگرایی دیگران از او جلو بیفتند. این حسادت و این چشم و هم چشمی خود به خود حس اعتماد به نفس را نزد افراد از بین می برد و مشکلی بر مشکلات آنها می افزاید.

سردمداران تولید مد در دنیا با هدف قرار دادن گروه هایی از افراد جامعه به هدف خودشان رسیدند یعنی زنان و جوانان و نوجوانان هدف اصلی آنان بود. زیرا این گروه از افراد جامعه همواره به دنبال کسب هویت، استقلال و شخصیت هستند. پس ارائه مدهای جدید، خود نوعی بسترسازی برای این گونه افراد بوده تا به واسطه آن به آنچه که تصور می کنند نرسیده اند، دست پیدا کنند. حال آنکه چنین نیست زیرا نه تنها با این قبیل کارها به هویت و شخصیت به ا صطلاح فراموش شده خود نمی رسند بلکه آنچه را که هم دارند از دست می دهند.
اسلام که دین جامع و کاملی است خودآرایی و پرداختن به خویشتن را منع نکرده بلکه به شیوه معقول و منطقی به آن تاکید دارد.

اما با پدیده مد و مدگرایی چه باید کرد؟ آیا می توان افراد مختلف جامعه، بخصوص جوانان را نسبت به مد و مدگرایی بدبین کرد و آنها را در حالتی ساکن و راکد نگه داشت ؟ بی تردید پاسخ این قبیل سئوالات منفی است زیرا همان طور که اشاره شد نوجویی و نوگرایی در نزد انسان بالفطره است و نمی توان این امر را از او گرفت. پس بر همین مبناست اسلام که دین جامع و کاملی است خودآرایی و پرداختن به خویشتن را منع نکرده بلکه به شیوه معقول و منطقی به آن تاکید دارد.

البته ناگفته پیداست این زیور ظاهر به نوبه خود از زیور درون حاصل می شود و این چنین به کمال می رسد؛ یعنی می توان با ارائه یک سری برنامه های جامع و حساب شده به نسل های جوان چنین به ایشان القا کرد که تنها پرداختن به مد و مدگرایی و زینت برون، خود به خود باعث می شود تا هویت انسان از بین برود. پس چه خوب است ابتدا درون و روحیات خویش را زینت دهیم تا به این وسیله برون هم زینت پیدا کند.

از طرفی چه خوب است این امر برای خودمان هم مورد قبول و اجرا باشد که نمی توان با پدیده مد و مدگرایی به شدت مخالفت کرد بلکه می توان به آن سمت و سویی درست و حساب شده داد، یعنی می توان برای جوانان و زنان جامعه هر روز الگوهایی را ارائه داد که هم ملی و ایرانی بوده و هم با معیارهای شرعی و اسلامی هماهنگ باشند. به عنوان مثال زمانی که یک جوان دوست دارد روی پیراهنش مارک عجیب و غریب غربی باشد کاری کنیم که جای این مارک بیگانه را یک بیت از حافظ با خط نستعلیق پر کند.

سپس برای این جوان و جوانانی از این دست بگوییم؛ دین اسلام که آگاه به تمام نیازهای دنیوی و اخروی انسان است به امر خودآرایی و محیط آرایی ای سفارش می کند که حلال باشد. از راه مشروع تهیه شود، سبب اسراف در سرمایه ها و استعدادها نشود، باعث به وجود آمدن فضای گناه و معصیت نشود و در کنار تمام اینها باعث کمال روحیات انسان شود.
مدل مو

پس با این بیان آنچه که تحت عنوان مد و مدگرایی در لباس بعضی از دختران و پسران جامعه مشاهده می شود که بسیار زننده، تنگ، چسبان و بدن نماست وا ین نوع لباس های غربی وسیله ای برای آرایش تن است نه پوشش بدن، به هیچ وجه مورد قبول جامعه ایرانی ، آموزه های دینی و عموم مردم نمی باشد و نه تنها این قبیل افراد مورد توجه قرار نمی گیرند بلکه از این نظر که هنجار های جامعه را شکسته و سلامت آن را تهدید می کنند، انگشت نمای خاص و عام می شوند.

به هر حال پدیده مد و مدگرایی امری است که در اشکال گوناگون در جامعه رخ داده و همان گونه که اشاره شد برخی از جوانان به آن دچارند. حال چه خوب است دست اندرکاران امر در کنار فعالیت های فرهنگی برای جوانان جهت ارائه الگوهای مناسب ایرانی و اسلامی بر تولیدکنندگان لباس های گوناگون هم نظارت کافی را داشته باشند تا هر روز شاهد آن نباشیم که لباس های مد غربی با مارک ها و علامت های گاه معنی دار و معاند با اسلام و ایران در پشت ویترین مغازه ها صف کشیده باشند.

گروه خانواده و زندگی تبیان