اهمیت سلامت مردان در خانواده

آشکار است که اهمیت سلامت مردان به دلیل توجه بیشتر به اقشار آسیب پذیر جامعه مانند زنان و کودکان همواره مورد غفلت واقع شده است. این در حالی است که برای حفظ سلامت مردان باید اقدامات ویژه ای انجام شود زیرا اگر سلامت مردان به خطر بیفتد برای خانواده مشکلاتی ایجاد می شود و این امر گاه به از هم پاشیدگی خانواده می انجامد. با توجه به اهمیت این موضوع هفته اول اسفند، تحت عنوان هفته سلامت مردان نام گذاری شده است و تلاش می شود اولویت های سلامت مردان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

● وضعیت سلامت مردان

از آن جا که مردان بار اصلی خانواده و تامین معاش را برعهده دارند و بیشتر وقت خو درا در بیرون از منزل صرف می کنند، فرصت چندانی برای رسیدگی به وضعیت سلامت خود ندارند .چنان که نتایج بررسی ها نشان می دهد فعالیت جسمی و ورزش در مردان کمتر از زنان است، بیماری های شغلی و آسیب های ناشی از تصادفات در مردان بیش از زنان است. اعتیاد و مصرف دخانیات در مردان بیشتر از زنان است و تمام این موارد عواملی است که سلامت مردان را به خطر می اندازد. دکتر علیرضا مصداقی نیا معاون بهداشتی وزارت بهداشت با بیان این مطلب به ایسنا می گوید: اعتیاد در مردان ۱۰ برابر زنان، حوادث و سقوط و مرگ و میر ناشی از آن ۳ برابر زنان و حوادث ترافیکی در مردان ۵ برابر زنان است. به همین دلیل است که امید به زندگی در مردان کمتر از معدل جامعه و زنان است.وی با اشاره به این که مردان کمتر از زنان به سلامت خود اهمیت می دهند و کمتر هم به پزشک مراجعه می کنند، تصریح می کند: در حالی که بسیاری از بیماری های مردان قابل پیشگیری و درمان است، متاسفانه مردان برای پیشگیری از این بیماری ها گام برنمی دارند و این وظیفه زنان است تا مردان را برای چکاپ های دوره ای تشویق کنند.

● سلامت مردان در رده آخر توجه قرار دارد

همچنین دکتر سیدحسن امامی رضوی معاون درمان وزارت بهداشت در همایش سلامت مردان اظهار داشت: طی ۴ سال برگزاری هفته سلامت مردان، اقدامات موثری در این زمینه انجام شده اما هنوز ناکافی است زیرا براساس گروه های سنی، سلامت مردان در رده آخر توجه قرار دارد. وی ادامه می دهد: بسیاری از مردان بیش از حد معمول و در ۲ یا ۳ شیفت کار می کنند و معمولا به درمان بیماری های خود کمتر توجه می کنند به همین دلیل میزان مراجعه مردان به پزشک بسیار کم و میزان بستری آن ها پایین است که رفع این مسئله نیازمند فرهنگ سازی و توجه ویژه است.به گفته امامی رضوی موضوع چگونگی ارتقای سلامت مردان با توجه به تفاوت دستورالعمل های درمانی در آن ها و انواع بیماری ها بسیار مهم است و وزارت بهداشت تلاش می کند در سال آینده با دستورالعمل های جدید پیشگیری ثانویه را برای کمتر شدن عوارض بیماری ها به خصوص در مورد بیماری های سرطان و دیابت برای افزایش طول عمر افراد و کاهش هزینه های آنان در اولویت برنامه های خود قرار دهد.

● شیوع سکته مغزی در مردان

۶۰ درصد سکته های مغزی مربوط به مردان است و ۴۰ درصد در زنان رخ می دهد. آلودگی هوا، فشار خون و چربی خون بالا، کم تحرکی و استعمال سیگار از عوامل مهم بروز سکته است.

محمدرضا قینی درباره میزان وقوع سکته های مغزی در مردان نسبت به زنان به فارس می گوید: بیماری هایی مانند فشار خون، چربی بالا، دیابت و همچنین مصرف سیگار در آقایان بالاتر است؛ در نتیجه سکته های قلبی و مغزی نیز در مردان بیشتر رخ می دهد.اگر چربی خون و فشار خون مدام کنترل شود یا مردان نسبت به رژیم های غذایی برای کاهش قند خون خود حساس باشند و کمتر سیگار بکشند، به راحتی می توان آمار سکته را پایین آورد. این جراح مغز و اعصاب تصریح می کند: اگر چه مسائل ژنتیک و هورمونی هم ممکن است در بروز سکته دخیل باشد اما مواردی مانند استرس و بیماری های زمینه ای احتمال بروز انواع سکته ها را بیشتر می کند.استرس روی همه اندام ها تاثیر منفی می گذارد و با منقبض کردن و گاهی بستن عروق، افزایش قند و فشار خون و افزایش ضربان قلب، به عنوان عامل اصلی بروز سکته شناخته شده است.وی آلودگی هوا را هم در بروز سکته بی تاثیر نمی داند و می گوید: عوامل مختلفی در هوا سبب آلودگی می شود و هر یک تاثیر سوء خود را دارد اما مونواکسید کربن از شاخص ترین عواملی است که رسیدن اکسیژن به بافت ها را مختل می کند و در نهایت اگر اکسیژن رسانی دچار اختلال شود و میزان اکسیژن در بافتی پایین بیاید، با تنگ شدن عروق سکته رخ می دهد.

● شیوع سرطان پوست در مردان

از سوی دیگر مردان مراقبت از پوست را امری زنانه می دانند و به همین علت بیش از زنان در معرض سرطان پوست قرار دارند.

محمد گلشنی با بیان این مطلب به فارس می گوید: تاثیرگذارترین عامل در سلامت پوست مردان مشاغل آنان است چرا که بیشتر خارج از محیط ساختمان و در فضای باز کار می کنند.به عنوان مثال رانندگان تاکسی، باغبانان و کشاورزان، کارگران ساختمانی، دریانوردان و همچنین مشاغل ساحلی به طور مستقیم در معرض نور آفتاب قرار می گیرند. نور خورشید اگر مدام به طور مستقیم به پوست بتابد، سرطان زاست و سبب پیری زودرس و لک پوستی هم می شود.مردانی که بدون پوشش محافظتی مانند کلاه یا کرم ضدآفتاب در محیط باز کار می کنند بیشتر دچار پیری زودرس و سرطان های پوستی می شوند تا آنجا که ممکن است مردی ۳۰ ساله، ۴۰ ساله به نظر برسد.دبیر انجمن متخصصان پوست میزان کیفیت زندگی را بر سلامت افراد بسیار موثر می داند و می گوید: هنگامی که فرد پیرتر از سن واقعی خود به نظر برسد و چروک پوستی زیادی در چهره خود داشته باشد این امر در اعتماد به نفس، جایگاه و برخورد اجتماعی او بسیار تاثیرمی گذارد و زندگی را از شکل طبیعی خارج می کند و در عین حال در روابط فرد با مردم تاثیر منفی می گذارد.مردان باید بدانند آلودگی محیطی ، مراقبت نکردن از پوست قبل از پیر شدن آن، استرس و قرار گرفتن مداوم در معرض نور آفتاب همه از جمله عواملی است که در سلامت پوست تاثیرگذار است و حتی ممکن است پوست یک دهه پیرتر به نظر برسد.این متخصص پوست و مو میزان شیوع بیماری های پوستی مانند سرطان پوست یا اگزمای دست ناشی از تماس با سیمان را در مردان شایع تر می داند و می گوید: خانم های ما به لحاظ فرهنگی از مردان پوشیده ترند و در نتیجه نسبت به ابتلای سرطان پوست هم مقاوم ترند چون فاکتور اول و آخر سرطان پوست آفتاب است؛ بیماری که در مردان بیشتر رخ می دهد.

وی با اشاره به این که فرهنگ استفاده از کرم ضد آفتاب یا کارهای مراقبتی از پوست در مردان کمتر نهادینه شده است، می گوید: برخی مردان می پندارند استفاده از کرم های بهداشتی مانند استفاده از لوازم آرایشی کاری زنانه است و برخی هم نسبت به مراقبت های پوستی آگاهی ندارند. با این وجود این امر نسبت به دهه های گذشته بهتر شده است. ۳۰ سال قبل شاید فقط ۱۰ درصد زنان و صفر درصد مردان از کرم های بهداشتی مثل ضدآفتاب استفاده می کردند اما در حال حاضر این رقم در زنان به بالای ۶۰ درصد و در آقایان به ۱۰ درصد رسیده است. حتی مردان کشاورز از کلاه های لبه دار بزرگ استفاده می کنند که حکم ضد آفتاب و محافظت کننده دارد.

● سرطان در کمین مردان

سرطان پروستات و سرطان مثانه از جمله شایع ترین سرطان ها در ایران است که مورد اول ویژه آقایان است و مورد دوم در آقایان بیشتر شیوع دارد. دکتر جلیل حسینی ارولوژیست و رئیس انجمن ارولوژی ایران با بیان این مطلب به خراسان می گوید: این ۲ سرطان علایم شدیدی در مراحل اولیه ندارد و مصرف سیگار که در آقایان بالاتر است، یکی از مهم ترین عوامل ابتلا به این سرطان هاست.سرطان پروستات و مثانه جزو بیماری های کم علامت است و علامت مشخصه سرطان پروستات تغییر در دفع ادرار است. نکته این جاست که همه مردان پروستات دارند و پروستات مردان از ۴۰ سالگی به بعد بزرگ می شود و در برخی موارد سرطان بروز پیدا می کند.دکتر حسینی با اشاره به یکی از دلایل ناباروری مردان که پنهان شدن ارگان زاینده نطفه در شکم است، می گوید: یک درصد پسر بچه ها به هنگام تولد این گونه هستند که با یک معاینه ساده در اولین سال تولد، بیضه به سر جای خود بازگردانده می شود. متاسفانه بی توجهی به این مسئله باعث شده است که امروز بسیاری از مراکز ناباروری، مردان ۲۰ تا ۳۵ سال مراجعه کنند که یک یا هر دو ارگان زاینده نطفه آن ها در شکم قرار دارد و امکان باروری را برای همیشه از دست داده اند. والدین بهتر است علاوه بر معاینات انجام شده در هنگام تولد، پسربچه ها را تا سن یک سالگی پیش متخصص ببرند تا از سلامت ارگان جنسی کودک مطمئن شوند.وی با بیان این که هدف از برگزاری هفته سلامت مردان اطلاع رسانی و جلب توجه افکار عمومی به ویژه مردان به ضرورت توجه بیشتر به سلامت است، تصریح می کند: مردان محور معیشت جامعه هستند بنابراین وجود مردان سالم برای خانواده سالم لازم و ضروری است.

● فعال بودن، نشانه سلامت مردان نیست

بسیاری از مردان تصور می کنند فعال بودن نشانه سلامت است، در صورتی که چنین نیست و بیشتر مردان ایرانی به علت فرصت کم و مشغله زیاد به سلامت خود توجه چندانی نمی کنند. دکتر سیدجلیل حسینی رئیس انجمن ارولوژی ایران با بیان این مطلب به خراسان می گوید: علاوه بر این داشتن روحیه خوداتکایی و نداشتن روحیه استمدادطلبی باعث می شود مردان کمتر خود را نیازمند مراجعه به متخصص بدانند از این رو دیرتر مراجعه می کنند. بیشتر مردان مشغله کاری و گرفتاری های روزمره را بهانه می کنند و تا مجبور نباشند به پزشک مراجعه نمی کنند. البته این موضوع علل دیگری هم دارد اما برآیند آن این است که مردان در مجموع کمتر از زنان عمر می کنند و بار بیماری های خطرناک مثل چاقی، دیابت، فشارخون و امراض قلبی در آن ها بیشتر است.

نویسنده: عظیمی مروی    

روزنامه خراسان