کدام سرطان در کدام استان ایران؟

در جهان کشنده‌ترین سرطان، سرطان ریه است و در ایران کشنده‌ترین سرطان، سرطان معده می باشد.

اپیدمیولوژی سرطان در ایران

اردبیل؛ کانون سرطان معده
سرطان معده شایع‌ترین سرطان در ایران است. این سرطان در شمال و شمال‌غرب کشور بروز خیلی بالایی دارد، به‌طوری که در تمام دنیا بروز بالای سرطان معده در اردبیل مشهور است، در حالی که در استان‌های مرکزی و غربی بروز متوسطی دارد. این سرطان در استان‌های جنوبی و شرقی بروز پایینی دارد و به‌طور کلی، در مردها بیشتر از زنان است. بعد از اردبیل، استان‌های سمنان، گلستان، آذربایجان شرقی و تهران به‌عنوان استان‌های با بروز بالای سرطان معده شناخته شده هستند. در مقابل اینها، استان کرمان در جنوب کشور کمترین بروز سرطان معده را دارد. در میان کشورهای جهان نیز آمار بروز این سرطان متفاوت است؛ مثلا در کشوری مانند ایالات متحده شایع نیست اما از شایع‌ترین سرطان‌ها در کشورهای ژاپن، چین و ایران محسوب می‌شود.

تعریف: معده یک کیسه عضلانی است که در قسمت بالا و وسط شکم قرار دارد. غذایی که می‌خورید، پس از عبور از مری، وارد این کیسه عضلانی می‌شود. این کیسه عضلانی مراحل اولیه و پیش‌هضم را انجام می‌دهد. این دو کلمه سرطان و معده در حقیقت به سرطانی شدن سلول‌هایی که موکوس ترشح می‌کنند، گفته می‌شود. موکوس لایه پوشاننده سطح داخلی معده است. آدنوکارسینوم رایج‌ترین نوع سرطان معده است.

علل: بسیاری از عوامل محیطی مانند سیگار، مصرف زیاد نمک و رژیم غذایی بدون آنتی‌اکسیدان‌ها به‌عنوان علت ایجادکننده سرطان معده مطرح هستند. ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری نیز یک عامل شناخته‌شده سرطان معده است.

علایم: رایج‌ترین علایم سرطان معده در شروع این بیماری ممکن است به شکل زیر بروز کنند:

- خستگی

- احساس نفخ بعد از خوردن غذا

- احساس پری بعد از خوردن مقدار کمی غذا

- سوزش مداوم و شدید سر دل

- سوءهاضمه شدید و بی‌امان

- تهوع مداوم و غیر قابل توجیه

- دل درد دائمی

- استفراغ شدید و مداوم

- از دست دادن وزن بدون توجیه

پیگیری: اگر علایم فوق‌الذکر را برای مدتی طولانی دارید، بهتر است برای بررسی و پیگیری بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

 
گلستان؛ کانون سرطان مری
این سرطان دومین سرطان شایع در ایران است و در مناطق شمال و شمال شرقی کشور بیشتر گزارش می‌شود. این سرطان در مردها بیشتر از زنان است و استان گلستان بیشترین آمار بروز را دارد و بعد از آن استان‌های مازندران، خراسان شمالی و اردبیل قرار دارند. در میان کشورهای جهان نیز آمار بروز این سرطان متفاوت است؛ مثلا سرطان مری در آمریکا شایع نیست ولی در بخش‌هایی از آسیا مثل ایران و بخش‌هایی از آفریقا بسیار شایع است.

تعریف: مری لوله‌ای توخالی است که دهان و فضای حلق را به معده وصل می‌کند. حرکت‌های دودی و منظم این لوله توخالی حمل لقمه غذا را به معده برای هضم انجام می‌دهد. سرطان مری معمولا با تغییر در روند رشد سلول‌هایی که در دیواره داخلی مری قرار دارند، رخ می‌دهد.

علل: از عوامل ایجاد‌کننده آن می‌توان به مصرف کم میوه و سبزی، مصرف موادمخدر و تغذیه نامناسب اشاره کرد.

علایم: رایج‌ترین علایم سرطان معده در شروع این بیماری ممکن است به شکل زیر بروز کنند:

- اختلال در بلع (دیسفاژی)

- کاهش وزن غیرقابل‌توجیه

- احساس درد در قفسه‌سینه، احساس فشار و سوزش سردل

- سرفه یا گرفتگی صدا (خشن شدن و تغییر صدا)

پیگیری: سرطان مری در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای ندارد. هرگاه هنگام مراجعه به پزشک تشخیص (مری‌ بارت) برای شما گذاشته شد، یعنی مری‌تان، به‌دلیل برگشت مواد معده به مری، مداوم و مزمن تحت‌تاثیر اسیدهای معده بوده است. غربالگری سرطان مری رایج نیست ولی با بروز هرکدام از این علامت‌ها معمولا پزشکان اندوسکوپی و پیگیری منظم را پیشنهاد می‌دهند.

تهران؛ کانون سرطان پستان
هرچند سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان ایرانی است اما رتبه سوم را بین سرطان‌ها در ایران دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که سرطان پستان در زنان ایرانی یک دهه زود‌تر نسبت به زنان کشور‌های غربی ایجاد می‌شود. این سرطان بیشترین بروز را به ترتیب در استان‌های تهران، اصفهان، گیلان، فارس و خراسان رضوی دارد.

تعریف: این سرطان از تغییر روند رشد سلول‌های پستان ایجاد می‌شود.

علایم: رایج‌ترین علایم سرطان معده در شروع این بیماری ممکن است به شکل زیر بروز کنند:

- توده‌ای در بافت پستان که قوام آن با بافت اطراف متفاوت است.

- خروج ترشحات خونی از نوک پستان

- تغییر غیرقرینه در اندازه، شکل و ظاهر پستان

- تغییر پوست روی پستان و ایجاد چال روی آن

- جابجاشدگی یا به تو (داخل) کشیده شدن نوک پستان

- تغییر بافت پوست در هاله قهوه‌ای که نوک پستان را احاطه کرده است.

- پوست پرتقالی شدن پوست احاطه‌کننده پستان

پیگیری: هرگاه هر کدام از علایم فوق‌الذکر را در بافت پستان مشاهده کردید، بهتر است به جراح مراجعه و مشکل خود را پیگیری کنید.

سیر بیماری: بعد از سرطان پوست شایع‌ترین سرطانی که در میان زنان در ایالات متحده آمریکا تشخیص داده می‌شود، سرطان پستان است. در کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای در حال توسعه با حمایت‌هایی که از روند اطلاع‌رسانی به زنان برای تشخیص زودرس این سرطان انجام شده است، شاهد افزایش میزان زنده ماندن بعد از ابتلا به سرطان پستان (سوروایوال) در میان زنان هستیم. با توسعه تحقیقات در زمینه غربالگری و تشخیص زودرس این سرطان، سالانه شاهد کاهش تعداد مرگ و میر به‌دلیل ابتلا به این سرطان هستیم. البته دلایل متعددی در این روند کاهشی که پیوسته انجام می‌گیرد، دخالت داشته‌اند که مهم‌ترین آن پیشرفت در شیوه‌هایی است که باعث تشخیص زودرس بیماری می‌شود. البته با بهبود روش‌های جراحی و شیوه‌هایی که برای درمان دارویی این سرطان ابداع شده است، شاید بتوان گفت برای هر بیمار راه درمان ویژه و کاملا متناسب با شرایط هر فرد مهیا شده است. این شرایط به درک بهتر از بیماری بسیار کمک‌ کرده است.

اصفهان؛ کانون سرطان پروستات
شاید بتوان گفت که سرطان پروستات از معدود سرطان‌های شایع است که تاکنون به دقت بررسی نشده است. این سرطان دومین سرطان شایع در مردان است. سرطان پروستات تا 50 سالگی شیوع پایینی دارد اما بعد از 50 سالگی بروز آن افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.

تعریف: پروستات یک غده کوچک به اندازه و شکل گردو در دستگاه تناسلی مردان است. این غده مایع منی تولید می‌کند؛ مایعی که به تغذیه و جابجایی اسپرم کمک می‌کند.

علل: هرچند علت این سرطان هنوز مشخص نیست اما مصرف کم میوه و سبزی را از علت‌های مهم ابتلا به آن می‌دانند.

علایم: این سرطان هم مانند بسیاری از سرطان‌ها در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد اما در صورتی که پیشرفته شود، ممکن است بیمار دچار علایم زیر شود:

- مشکل در دفع ادرار

- کاهش فشار جریان ادرار

- وجود خون در مایع منی

- احساس درد و ناراحتی در ناحیه لگن

- استخوان درد

- اختلال در نعوظ

پیگیری: با مشاهده هر کدام از علایم فوق‌الذکر بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در مورد انجام آزمایش‌های غربالگری در خصوص سرطان پروستات نیز بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

سیر بیماری: سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان است که آهنگ و رشدش کند است. این سرطان ابتدا در محدوده خود غده پروستات است و آسیب زیادی به بافت‌های اطراف نمی‌زند. برخی از انواع سرطان پروستات رشد آهسته دارند و فقط با برداشتن آن و درمان دارویی بهبود می‌یابند. البته سرطان پروستات انواع مهاجم نیز دارد. این انواع مهاجم به سرعت گسترش می‌یابد و به بافت‌های اطراف دست‌اندازی (تهاجم) می‌کند. در صورتی که سرطان پروستات سریع تشخیص داده شود، شانس تاثیر درمان‌ها بسیار زیاد است.

سمنان؛ کانون سرطان کولون
اطلاعات کمی در مورد اپیدمیولوژی سرطان کولون موجود است. با توجه به تاثیر نوع رژیم غذایی غربی برای ابتلا به این سرطان، در آینده به نظر می‌رسد بروز آن افزایش قابل‌توجهی داشته باشد.

تعریف: سرطان روده بزرگ (کولون) در حقیقت سرطان قسمت انتهایی دستگاه گوارش است. چند سانتی‌متر انتهای دستگاه گوارش راست‌روده یا رکتوم نامیده می‌شود. سرطان این 2 منطقه یعنی روده بزرگ و راست‌روده، به سرطان‌های کولورکتال معروفند.

علل: معمولا بسیاری از سرطان‌های کولون از تغییر توده‌های کوچک خوش‌خیم -که به اسم پولیپ‌های آدنوماتوز هستند- سلول‌های سرطانی ایجاد می‌شوند. این پولیپ‌ها می‌توانند کوچک و به تعداد کم در روده بزرگ وجود داشته باشند. معمولا پزشکان افراد مبتلا به این پولیپ‌ها را تحت‌نظر و آزمایش دوره‌ای قرار می‌دهند.

علایم: علایم سرطان کولون که باید به آنها دقت کرد، عبارتند از:

- تغییر در عادت اجابت مزاج (دفع) که می‌تواند به صورت اسهال و یبوست یا تغییر در قوام مدفوع خود را نشان دهد.

- خونریزی از مقعد یا وجود خون در مدفوع

- احساس دائمی نفخ و ناراحتی، سفتی و درد در شکم

- احساس اینکه روده‌ها هرگز کاملا تخلیه نمی‌شوند.

- احساس ضعف و سستی

- کاهش وزن غیر قابل توجیه

پیگیری: با مشاهده هر کدام از این علائم مثل وجود خون در مدفوع و تغییر عادت مزاج بهتر است به پزشک مراجعه کنید. معمولا در این شرایط پزشکان به افراد میانسال (50 سال به بالا) که سابقه سرطان کولون در اقوامشان وجود دارد، آزمایش‌های غربالگری سرطان کولون را پیشنهاد می‌کنند.

 10 حقیقت سرطان:

1) سرطان دومین علت مرگ و میر در ایران است.

2) سالانه 2/8 میلیون نفر به علت سرطان در دنیا فوت می‌کنند.

3) 60 درصد کل موارد جدید سرطان‌ها در آفریقا، آسیا و آمریکای مرکزی و شمالی رخ می‌دهد.

4) با تشخیص زودرس می‌توان یک سوم سرطان‌ها را به موقع درمان کرد.

5) فقط یک سوم سرطان‌ها قابل‌پیشگیری هستند.

6) انتظار می‌رود در 2 دهه آینده بروز سرطان 70 درصد بیشتر شود.

7) 5 سرطان شایع در زنان ایرانی؛ پستان، کولون، معده، مری و تیروئید است.

8) 5 سرطان شایع در مردان ایرانی؛ معده، پروستات، مثانه، کولون و لوسمی است.

9) در جهان کشنده‌ترین سرطان، سرطان ریه است و در ایران کشنده‌ترین سرطان، سرطان معده می باشد.

10) سرطان‌هایی که به‌علت عوامل ویروسی ایجاد می‌شوند، 20 درصد از کل مرگ‌ها را شامل می‌شود.

منبع: سیمرغ